Data Entry Form แบบ Client/Server

หลากหลายวิธีในการสร้างฟอร์มป้อนข้อมูลแบบ Client/Server (1)

วิชวลฟอกส์โปรมีเครื่องมือจัดการกับฐานข้อมูลแบบ Client/Server ให้เลือกใช้งานหลากหลายแบบ ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า ฐานข้อมูลของเรานั้นสนับสนุน OLEDB หรือ ODBC เพราะว่า เครื่องมือแต่ละตัวออกแบบมาให้ใช้งานไม่เหมือนกัน สรุปง่าย ๆ ดังตารางต่อไปนี้

เครื่องมือ	ODBC	OLEDB	Native DBF
ADO (ActiveX Data Object)	Yes	Yes	No
SPT (SQL Pass Thru)	Yes	No	No
Remote View	Yes	No	Yes
CA (Cursor Adapter)	Yes	Yes	Yes

จากตารางข้างต้นจะเห็นได้ว่า เราสามารถเลือกเขียนคำสั่งติดต่อกับฐานข้อมูลตามที่เราถนัดแบบไหนก็ได้ ถ้าเคยใช้พวก ADO ใน Visual Basic มาก่อน ก็สามารถเขียนคำสั่งกับออปเจ็กต์ของ ADO ในฟอกส์โปรได้เลย หากต้องการใช้คำสั่ง Native DBF ของฟอกส์โปร เช่น GO, SKIP, LOCATE, APPEND, TABLEUPDATE ฯลฯ ก็เลือกใช้ CA หรือ Remote View ตามถนัด เพราะส่วนใหญ่ฐานข้อมูลจะมี ODBC มาให้อยู่แล้ว ส่วน SPT นั้นเป็นการเขียนคำสั่ง SQL กับฐานข้อมูลผ่าน ODBC โดยตรง กล่าวคือ มักใช้กับคำสั่ง SQL ที่ไม่ได้เป็นมาตรฐานนั่นล่ะ แต่ละตัวมักไม่เหมือนกัน เช่น คำสั่ง SELECT TOP ของ SQL Server แต่ใน MySQL ใช้คำสั่ง SELECT LIMIT เป็นต้น อย่างไรก็ตาม CA เป็นวิธีจัดการกับฐานข้อมูลได้หลากหลายและง่ายกว่า โดยใช้หลักการทำนองเดียวกับ ADO.NET นั่นล่ะ

ตัวอย่างฟอร์มป้อนข้อมูล

เพื่อให้เข้าใจหลักการทำงานของเครื่องมือแต่ละตัวดังกล่าวข้างต้น ขอยกตัวอย่างฟอร์มบันทีกข้อมูลหลักทั่วไป ซึ่งมักจะต้องประกอบด้วย ปุ่มเพิ่ม/แก้ไข/ลบข้อมูล ปุ่มเลื่อนรายการไปข้างหน้าถอยหลัง ปุ่มค้นหา และพิมพ์รายงาน ดังรูป

ฟอร์มทะเบียนพนักงาน

ฟอร์มค้นหารายชื่อพนักงาน

ฟอร์มเลือกข้อมูลก่อนพิมพ์รายงาน

รายงานทะเบียนพนักงาน

โครงสร้างฐานข้อมูลตัวอย่าง (Sample)

ฐานข้อมูลที่ต้องใช้กับฟอร์มบันทึกข้อมูลข้างต้น ประกอบด้วย 2 ตาราง ดังนี้

1. ชื่อตาราง: t_employee

   ชื่อฟิลด์	ความหมาย	ประเภทข้อมูล	ขนาด
   c_code	รหัสพนักงาน	ข้อความ	10 ตัวอักษร
   c_name	ชื่อพนักงาน	ข้อความ	100 ตัวอักษร
   c_sex	เพศ	ข้อความ	5 ตัวอักษร
   c_province	จังหวัด	ข้อความ	30 ตัวอักษร
   c_phone	เบอร์ติดต่อ	ข้อความ	30 ตัวอักษร
   c_birthdate	วันเกิด	วันที่
   c_startdate	วันเริ่มงาน	วันที่
   c_department	แผนก	ข้อความ	30 ตัวอักษร
   c_position	ตำแหน่ง	ข้อความ	30 ตัวอักษร
   c_salary	เงินเดือน	ตัวเลข	10 หลัก (ทศนิยม 2 ตำแหน่ง)

   หมายเหตุ - กำหนด Primary Key คือ ฟิลด์ c_code

2. ชื่อตาราง: t_lookup

   ชื่อฟิลด์	ความหมาย	ประเภทข้อมูล	ขนาด
   c_table	รหัสตาราง (01-จังหวัด 02-แผนก)	ข้อความ	5 ตัวอักษร
   c_value	ค่าในแต่ละตาราง	ข้อความ	30 ตัวอักษร

   ตัวอย่าง

   c_table	c_value
   01	กระบี่
   01	ขอนแก่น
   02	บัญชี
   02	การตลาด

Access

• สร้างฐานข้อมูลโดยใช้ผลิตภัณฑ์ชุดไมโครซอฟต์ออฟฟิศ (Microsoft Office)

  

SQL Server

• สร้างฐานข้อมูลโดยใช้ SQL Server Management Studio ( สำหรับชุด Express คลิกที่นี่ )

  

  CREATE DATABASE sample GO USE sample GO CREATE TABLE t_employee ( c_code varchar(10) NOT NULL PRIMARY KEY, c_name varchar(100) NOT NULL, c_sex varchar(5) NULL, c_province varchar(30) NULL, c_phone varchar(50) NULL, c_birthdate datetime NULL, c_startdate datetime NULL, c_department varchar(30) NULL, c_position varchar(30) NULL, c_salary numeric(10, 2) NULL ) GO CREATE TABLE t_lookup ( c_table varchar(5) NOT NULL, c_value varchar(30) NOT NULL ) GO

MySQL

• ดาวน์โหลด MySQL ODBC Driver [ คลิกที่นี่ ]
• สร้างฐานข้อมูลโดยใช้ phpMyAdmin ผ่านเว็บบราวเซอร์ (หรือ MySQL Administrator บน Desktop)

  

  CREATE DATABASE sample DEFAULT CHARACTER SET tis620 COLLATE tis620_thai_ci; USE sample; CREATE TABLE t_employee ( c_code VARCHAR( 10 ) NOT NULL PRIMARY KEY, c_name VARCHAR( 100 ) NOT NULL , c_sex VARCHAR( 5 ) , c_province VARCHAR( 30 ), c_phone VARCHAR( 50 ), c_birthdate DATE , c_startdate DATE , c_department VARCHAR( 30 ), c_position VARCHAR( 30 ), c_salary DECIMAL( 10, 2 ) ); CREATE TABLE t_lookup ( c_table varchar(5) NOT NULL, c_value varchar(30) NOT NULL );

  สำหรับ MySQL เวอร์ชัน 5 นั้น เพื่อให้แสดงผลภาษาไทยถูกต้อง ให้ทำดังนี้ :-

  1. การสร้างฐานข้อมูลให้กำหนด Charset เป็น tis620 และ Collate เป็น tis620_thai_ci
  2. ODBC Connection String ระบุ charset=tis620 หรือ stmt="set names tis620";

PostgreSQL

• ดาวน์โหลด PostgreSQL ODBC Driver [ คลิกที่นี่ ]
• สร้างฐานข้อมูลโดยใช้ pgAdmin III (หรือ phpPgAdmin ผ่านเว็บบราวเซอร์)

  

  CREATE DATABASE sample WITH ENCODING = 'WIN874'; CREATE TABLE t_employee ( c_code character varying(10) NOT NULL PRIMARY KEY, c_name character varying(100) NOT NULL, c_sex character varying(5), c_province character varying(30), c_phone character varying(50), c_birthdate date, c_startdate date, c_department character varying(30), c_position character varying(30), c_salary numeric(10,2) ); CREATE TABLE t_lookup ( c_table character varying(5) NOT NULL, c_value character varying(30) NOT NULL );

โครงสร้างโปรเจ็กต์ตัวอย่างในวิชวลฟอกส์โปร

แต่ละโปรเจ็กต์ (.prx) มีรูปแบบโครงสร้างของส่วนประกอบต่าง ๆ เหมือนกัน ดังนี้

Programs	main.prg	โปรแกรมหลัก ฟังก์ชันและโพรซิเยอร์ต่าง ๆ
Forms	em001.scx	ฟอร์มทะเบียนพนักงาน
	em101.scx	ฟอร์มค้นหารายชื่อพนักงาน
	em201.scx	ฟอร์มเลือกข้อมูลก่อนพิมพ์รายงาน
Reports	em001.frx	รายงานทะเบียนพนักงาน

ตัวอย่าง โปรแกรมหลัก (main.prg)

#DEFINE DBCONNECT_FILE "dbconnect.txt" PUBLIC cn SET PROCEDURE TO main SET PATH TO data, reports DO FORM em001 READ EVENTS CLEAR ALL RELEASE ALL EXTENDED

วิธีจัดการกับฐานข้อมูลแบบ Client/Server ในฟอกส์โปร (V 8/9)

สำหรับตัวอย่างโปรเจ็กต์นี้ไม่ได้กำหนดฐานข้อมูลตายตัว พูดเป็นนัยว่า เลือกใช้ฐานข้อมูลอะไรก็ได้ อาทิ Access, SQL Server, MySQL, PostgreSQL เป็นต้น โดยที่โปรแกรมจะค้นหา ประโยคเชื่อมต่อ (Connection String) กับฐานข้อมูลจากไฟล์ชื่อ dbconnect.txt หากการเชื่อมต่อกับฐานข้อมูลไม่สำเร็จก็จะรันโปรแกรม Notepad ของวินโดวส์เปิดไฟล์ดังกล่าวขึ้นมาให้อัตโนมัติ ตัวอย่างแสดงดังรูป

หมายเหตุ การกำหนด DSN (Data Source Name) ด้วย ODBC Manager ใน Control Panel นั้นใช้กับฐานข้อมูลที่มี ODBC Driver เท่านั้น

ตัวอย่าง ประโยคเชื่อมต่อกับฐานข้อมูล (Connection String) ในโปรเจ็กต์ตัวอย่าง

OLEDB

Access 97-2003	Provider=Microsoft.Jet.OLEDB.4.0;Data Source=Data\Sample.mdb;
SQL Server 2000	Provider=SQLOLEDB;Server=(local);Initial Catalog=sample;Uid=an;Pwd=;
SQL Server 2005	Provider=SQLNCLI;Server=(local);Initial Catalog=sample;Uid=an;Pwd=;

ODBC

Access 97-2003	Driver={Microsoft Access Driver (*.mdb)};DBQ=Data\Sample.mdb;
SQL Server 2000	Driver={SQL Server};Server=(local);Database=sample;Uid=an;Pwd=;
SQL Server 2005	Driver={SQL Native Client};Server=(local);Database=sample;Uid=an;Pwd=;
MySQL	Driver={MySQL ODBC 3.51 Driver};Server=localhost;Database=sample; Uid=an;Pwd=;stmt=SET NAMES tis620;
PostgreSQL	Driver={PostgreSQL ANSI};Server=localhost;Database=sample;Uid=an;Pwd=;

ตัวอย่าง การสร้างประโยคเชื่อมต่อกับฐานข้อมูล

FUNCTION GetConnect lcFile = DBCONNECT_FILE IF FILE(lcFile) cConn = FILETOSTR(lcFile) ELSE lnHandle = FCREATE(lcFile) FCLOSE(lnHandle) cConn = "" ENDIF RETURN cConn ENDFUNC

2.1 แบบ ADO (ActiveX Data Object)

สร้างตัวแปรออปเจ็กต์ของ ADO ด้วยคำสั่ง CreateObject เขียนคำสั่งจัดการฐานข้อมูลผ่าน OLEDB สามารถใช้ได้กับฐานข้อมูลที่มี OLEDB Provider และ ODBC Driver

ตัวอย่าง การเปิดใช้งานฐานข้อมูล

FUNCTION DbOpen cn = CreateObject("ADODB.Connection") TRY cn.Open( GetConnect() ) CATCH WHEN .T. EXIT ENDTRY IF cn.State <> adStateOpen MESSAGEBOX("Please recheck database connection !", 16, APP_TITLE) RUN /N "notepad" DBCONNECT_FILE RETURN .F. ELSE RETURN .T. ENDIF ENDFUNC

ตัวอย่าง การค้นหาข้อมูลใส่ใน Listbox

PARAMETERS c LOCAL rs cSql = "SELECT c_code, c_name FROM t_employee" + ; " WHERE c_name LIKE '%"+c+"%' ORDER BY 1" rs = cn.Execute(cSql) THISFORM.lstSearch.Clear IF NOT rs.EOF LOCAL aTemp(1) aTemp = rs.GetRows() r = ALEN(aTemp,1) c = ALEN(aTemp,2) WITH THISFORM.lstSearch FOR j=1 TO c AddItem(aTemp(1,j)) FOR i=2 TO r .List(j,i) = aTemp(i,j) ENDFOR ENDFOR ENDWITH ENDIF RETURN .T.

2.2 แบบ SPT (SQL Pass Thru)

สร้างตัวแปรสำหรับการเชื่อมต่อกับฐานข้อมูลด้วยคำสั่ง SQLSTRINGCONNECT() เขียนคำสั่งจัดการฐานข้อมูลด้วยคำสั่ง SQLEXEC() หรือคำสั่ง Native DBF ของฟอกส์โปรผ่าน Remote View สำหรับ SPT และ Remote View สามารถใช้ได้กับฐานข้อมูลที่มี ODBC Driver เท่านั้น ในส่วนของการออกแบบ Remote View กับฐานข้อมูลในโปรเจ็กต์ควรกำหนด Mapping ให้ตรงกับฐานข้อมูลที่สร้างไว้ เพื่อความสะดวกในการอัปเดทข้อมูลกับคำสั่ง TABLEUPDATE() ในโปรเจ็กต์ตัวอย่างจะกำหนดชนิดของข้อมูลเป็น Varchar และกำหนดค่าดีฟอลต์คือ .NULL. ดังรูป

ตัวอย่าง การเปิดใช้งานฐานข้อมูล

FUNCTION DbOpen cn = SQLSTRINGCONNECT( GetConnect() ) IF cn<=0 MESSAGEBOX("Please recheck database connection !", 16, APP_TITLE) RUN /N "notepad" DBCONNECT_FILE RETURN .F. ENDIF * VFP Database - Remote View IF NOT DBUSED("Sample") LOCAL llError TRY OPEN DATABASE Sample SHARED CATCH WHEN .T. llError = .T. EXIT ENDTRY IF llError MESSAGEBOX(MESSAGE(), 16, APP_TITLE) RETURN .F. ENDIF ENDIF SET DATABASE TO Sample RETURN .T. ENDFUNC

ตัวอย่าง การค้นหาข้อมูลใส่ใน Listbox

PARAMETERS c LOCAL rs cSql = "SELECT c_code, c_name FROM t_employee" + ; " WHERE c_name LIKE '%"+c+"%' ORDER BY 1" rs = SQLEXEC(cn, cSql, "rsSearch") IF rs>0 THISFORM.lstSearch.RowSource = "rsSearch" THISFORM.lstSearch.ListIndex = 0 ENDIF

2.3 แบบ CA (Cursor Adapter)

สร้างออปเจ็กต์ของ CA ได้ 2 แบบ คือ คำสั่ง CreateObject("CursorAdapter") ในโปรแกรม (Runtime) หรือสร้างใน Data Environment ในขณะออกแบบฟอร์ม (Design) ตัวอย่างแสดงดังรูป

วิธีสร้าง CA ในฟอร์มให้คลิกขวาใน Data Environment เลือกเมนู Add CursorAdapter หรือเลือกเมนู Builder... ช่วยลร้าง CA ให้อัตโนมัติตามสะดวก การกำหนดชื่อฟิลด์และชนิดของข้อมูลไว้ใน CursorSchema Property ใน Data Environment จะช่วยให้การสร้างคอนโทรลต่างๆ ในฟอร์มสะดวกขึ้น กล่าวคือ เวลาสร้างคอนโทรลพวก Textbox, ComboBox, Grid ในฟอร์มจะมีรายชื่อตารางและชื่อฟิลด์มาให้เลือกอัตโนมัติในช่อง RowSource, RecordSource เป็นต้น เมื่อสร้างออปเจ็กต์ CA ในฟอร์มแล้วก็จะสามารถใช้คำสั่ง Native DBF ของฟอกส์โปรจัดการกับฐานข้อมูลได้โดยตรง อาทิ GO, SKIP, INDEX, LOCATE, APPEND, TABLEUPDATE เป็นต้น

หมายเหตุ สามารถกำหนดชนิดของ Cursor Adapter คือ Native, ADO, ODBC และ XML ใน Data Environment ให้เหมือนกันหมด (กำหนด DataSourceType Property ของ Data Environment) หรือผสมคละกันก็ได้ (กำหนดที่ DataSourceType Property ของ CA)

2.3.1 CA กับ ADO (OLEDB)

กำหนด DataSourceType เป็น ADO สำหรับการอัปเดทฐานข้อมูลที่ผูกกับ CA ให้ระบุชื่อฟิลด์ใน UpdatableFieldList Property ตัวอย่างแสดงดังรูป

ในส่วนของโปรแกรมระบุข้อมูลจาก Recordset ของ ADO และแสดงผลด้วย CursorFill Method

ตัวอย่าง Form.Init()

THIS.rs = CreateObject("ADODB.Recordset") WITH THISFORM.rs .CursorLocation = adUseClient .CursorType = adOpenKeyset .LockType = adLockOptimistic .ActiveConnection = cn .Open("SELECT * FROM t_employee ORDER BY 1") ENDWITH WITH THISFORM.DataEnvironment.caEmployee .DataSourceType = "ADO" .Alias = "rsEmployee" .CursorSchema = "c_code V(10), c_name V(100), c_sex V(5), c_province V(30), . . . .KeyFieldList = "c_code" .UpdatableFieldList = "c_code, c_name, c_sex, c_province, c_phone, . . . ca.CursorFill(,,,THISFORM.rs) ENDWITH

หมายเหตุ สร้าง Property ใหม่ชื่อ rs ในฟอร์มไว้สำหรับอ้างอิงตัวแปรออปเจ็กต์ Recordset ของ ADO

ตัวอย่าง การค้นหาข้อมูลใส่ใน Listbox

PARAMETERS c LOCAL rs cSql = "SELECT c_code, c_name FROM t_employee" + ; " WHERE c_name LIKE '%"+c+"%' ORDER BY 1" rs = cn.Execute(cSql) IF NOT rs.EOF ca = THISFORM.DataEnvironment.caSearch ca.CursorFill(,,,rs) THISFORM.lstSearch.RowSource = ca.Alias THISFORM.lstSearch.ListIndex = 0 ENDIF

2.3.2 CA กับ ODBC (SPT)

กำหนด DataSourceType เป็น ODBC สำหรับการอัปเดทฐานข้อมูลที่ผูกกับ CA ให้ระบุชื่อตารางใน Tables Property ชื่อฟิลด์ใน UpdatableFieldList และ UpdateNameList Property ตัวอย่างแสดงดังรูป

ในส่วนของโปรแกรมระบุการเชื่อมต่อฐานข้อมูลจากคำสั่ง SQLCONNECT() หรือ SQLSTRINGCONNECT() แบบ SPT ใน DataSource Property ส่วนการแสดงข้อมูลก็ระบุคำสั่ง SQL ใน Selectcmd และสั่งรันด้วย CursorFill Method ตามลำดับ

ตัวอย่าง Form.Init()

cn = SQLSTRINGCONNECT(GetConnect()) WITH THISFORM.DataEnvironment.caEmployee .DataSourceType = "ODBC" .Alias = "rsEmployee" .CursorSchema = "c_code V(10), c_name V(100), c_sex V(5), c_province V(30), . . . .KeyFieldList = "c_code" .UpdatableFieldList = "c_code, c_name, c_sex, c_province, c_phone, . . . .Tables = "t_employee" .UpdateNameList = "c_code t_employee.c_code, c_name t_employee.c_name, . . . .DataSource = cn .Selectcmd = "SELECT * FROM t_employee ORDER BY 1" .CursorFill() ENDWITH

ตัวอย่าง การค้นหาข้อมูลใส่ใน Listbox

PARAMETERS c cSql = "SELECT c_code, c_name FROM t_employee" + ; " WHERE c_name LIKE '%"+c+"%' ORDER BY 1" ca = THISFORM.DataEnvironment.caSearch ca.DataSource = cn ca.Selectcmd = cSql ca.CursorFill() THISFORM.lstSearch.RowSource = ca.Alias THISFORM.lstSearch.ListIndex = 0

---

• ดาวน์โหลด โปรเจ็กต์ตัวอย่าง DBF
• ดาวน์โหลด โปรเจ็กต์ตัวอย่าง ADO
• ดาวน์โหลด โปรเจ็กต์ตัวอย่าง SPT และ Remote View
• ดาวน์โหลด โปรเจ็กต์ตัวอย่าง CA กับ Native
• ดาวน์โหลด โปรเจ็กต์ตัวอย่าง CA กับ ADO
• ดาวน์โหลด โปรเจ็กต์ตัวอย่าง CA กับ ODBC
• ดาวน์โหลด โปรเจ็กต์ตัวอย่างทั้งหมด [ คลิกที่นี่ ]
• ดาวน์โหลด Microsoft Data Access Components (MDAC) [ คลิกที่นี่ ]